Sichów/Seichau, gm. Męcinka – wywiad z Pawłem Skorupskim, sołtysem

Na Google Maps oglądam kilka zdjęć zrobionych na cmentarzu ewangelickim w Sichowie. Dwa – trzy nagrobki ledwie widoczne wśród zieleni. Data wykonania zdjęć? Grudzień 2020. Gmina Męcinka informuje mnie jednak, że cmentarz ewangelicki w Sichowie jest pod opieką mieszkańców i jest porządkowany. Na ten temat rozmawiam z sołtysem, panem Pawłem Skorupskim.

Zdjęcia z roku 2020 są nieaktualne?

Paweł Skorupski Oczywiście! Chociaż trzeba przyznać, że w sumie dopiero od ubiegłego roku.

Co się wydarzyło w 2022?

P.S. Grupa społeczników zaczęła porządkowanie tego miejsca.

Czy to jest jakaś grupa formalna, stowarzyszenie?

P.S. Nie. Mamy tutaj sporo aktywnych ludzi, którzy myślą o naszej wsi. Kiedy więc wspomniałem, że ten cmentarz to tak niezbyt dobrze o nas świadczy, zaraz znaleźli się chętni do zmiany tej sytuacji. Ogromne wsparcie mam w radzie sołeckiej, w swoich znajomych.

Zatem był pan inicjatorem całej akcji?

P.S. Można tak powiedzieć. Chcę jednak wspomnieć, że nie byłem pierwszą osobą, której przyszło do głowy zaopiekowanie się cmentarzem dawnych mieszkańców. Myślę, że jakieś 15 lat temu próbował się tym zająć ówczesny sołtys, pan Józef Rybicki niestety z powodu choroby nie mógł dokończyć dzieła które kontynuował jego następca pan Stanisław Olech.

Niestety, jak mogę wnioskować ze zdjęć z roku 2020, nie uzyskał trwałego efektu.

P.S. Nie pamiętam jak cmentarz wyglądał wcześniej. Może jednak jakiś efekt został uzyskany, a jedynie przyroda go trochę zagłuszyła. W każdym razie zaczęliśmy od odkrzaczania i wycinki samosiejek.

W tej chwili pięknie widać całość cmentarza, zupełnie sporego. Zachowały się dorodne drzewa, imponująca główna aleja. Widać ślady po sporej bramie. Niewiele jednak nagrobków.

P.S. Kompletnych nagrobków nie widać, choć znaleźliśmy kilka płyt.

Czy macie pomysł, by poszukiwać tego, co przewrócone, przysypane zbutwiałymi liśćmi?

P.S. Z pewnością chcemy kontynuować w tym roku prace, jednak nie umiem jeszcze powiedzieć, na czym będą polegały. Myśleliśmy o ogrodzeniu i ustawieniu pamiątkowego kamienia.

Cmentarz dawnych mieszkańców sąsiaduje z cmentarzem współczesnym. Na starym widać kilka wypalonych zniczy. Czy to obecni sichowianie stawiają, czy może przyjeżdżają potomkowie?

P.S. Trudno powiedzieć kto zapala znicze: czy są to obecni mieszkańcy Sichowa, czy może przyjezdni. Udało mi się ustalić, że około 10 lat temu przyjechała rowerami z Legnicy grupa miłośników historii i wyczyścili skrawek terenu w poszukiwaniu nagrobków, niestety znaleźli tylko przewrócony krzyż. Od tamtej pory ktoś od czasu do czasu zapala w tym miejscu znicz.

Ten cmentarz nie jest jedyną „pamiątką” po dawnych mieszkańcach. W drugim końcu wsi znajdziemy ruiny dziewiętnastowiecznego mauzoleum rodziny von Gersdorf, znajdującego się w zabytkowym parku. Niestety jest w opłakanym stanie. Czy wieś ma jakieś plany z nim związane?

P.S. Na chwilę obecną nie, ponieważ cały park jest zabytkiem i wszystko trzeba ustalać z konserwatorem, ale wszystko może się zmienić.

Von Richthofenowie, ostatni przedwojenni właściciele, byli chowani w rodowym mauzoleum w Rogoźnicy. Jednak (informacja ze strony http://www.dokumentyslaska.pl) od 1878 roku pochówki osób z tej rodziny miały odbywać się już w dobrach poszczególnych gałęzi. Na państwa tablicy jest informacja o grobowcu rodzinnym, postawionym w parku. Nie odnalazłam go. Być może jednak się nie zachował.

P.S. Trudno mi odpowiedzieć na to pytanie. Wiem, że na górze Trzcina istniał cmentarz rodowy Richthofenów, do dziś jednak nie zachował się żaden nagrobek. Zresztą na szczycie tego wzniesienia też pracowaliśmy, przy krzyżu.

Czy krzyż, o którym pan wspomina, wiąże się jakoś z dawnymi mieszkańcami?

P.S. Według współczesnych mieszkańców tak. We wsi mówi się, że krzyż stał nad dwoma grobami ziemnymi. Dziś zachowały się lekkie zarysy mogił, może tak było? Z tego miejsca roztacza się piękny widok na okolicę. Może wśród Richthofenów były osoby, które właśnie tak chciano uhonorować?

Krzyż, stojący obecnie, ma tabliczkę z rokiem 2004.

P.S. Tak. Oryginalny uległ zniszczeniu (i pewnie kradzieży, miał być rzekomo owinięty blachą miedzianą). Z inicjatywy proboszcza wieś postawiła na jego miejscu nowy. A dwa lata temu zrobiliśmy wokół niego porządek. Wykarczowaliśmy nadmierną zieleń, by zrobić dojście. To dobre miejsce na niedzielny spacer, sam tam chodzę z synem.

Macie na swoim terenie również ruiny posiadłości von Richthofenów, wcześniej należącej do rodziny von Gersdorf. Ruiny z rozpalającą wyobraźnię historią.

P.S. To prywatna posesja. Nie mamy wpływu na to, co dzieje się w jej granicach. Przykro patrzeć, jak te zabudowania niszczeją, ale to jest poza nami.

Polska org.pl: Sichów na pocztówce – 1905 rok. Środkowe zdjęcie pokazuje mauzoleum w parku pałacowym.

Polska org.pl: Sichów na pocztówce – 1905 rok. Środkowe zdjęcie pokazuje mauzoleum w parku pałacowym.

Dziękuję za rozmowę i życzę, by plany dotyczące troski o przeszłość udało się zrealizować.
Marzec 2023

Na prawach dopisku: na jednym z internetowych blogów znalazłam informację, że na cmentarzu rodowym na górze Trzcina było 12 płyt nagrobnych. Niestety nie udało się skontaktować z autorem, by ustalić z jakiego źródła czerpał swoją wiedzę. Karta GEZ nie posiada opisu cmentarza rodowego. Została założona dopiero w 2014 roku, zapewne już po zniszczeniu nagrobków.

Wywiad opracowała: Hanna Szurczak, zdjęcia: H. Szurczak, P. Skorupski, polska-org.pl