Recenzja książki „Cmentarz. Park. Podwórko. Poznańskie przestrzenie pamięci” M. Fabiszak i A.W. Brzezińskiej
„Cmentarz. Park. Podwórko. Poznańskie przestrzenie pamięci”, Małgorzata Fabiszak, Anna Weronika Brzezińska, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018
Czy naukowcy mogą pisać zrozumiale? Tak, jeśli za grupę docelową przyjmują praktyków. A takie założenie: trafić do szerokiego grona odbiorców, przyjęły autorki omawianej książki. Być może dzięki temu część teoretyczna jest bardzo przejrzystym wykładem o terminach „pamięć”, „pamięć zbiorowa”, „zapominanie”, „niepamięć” czy „miejsca pamięci”. Czytelnik otrzymuje skondensowaną wiedzę na temat tych pojęć, co pozwala spojrzeć na problemy pamięci i jej znikania okiem językoznawcy i etnografa.
Omówienie problemów metodologicznych również zaskakuje – analiza wywiadów, artykułów, wpisów internetowych i komentarzy do nich odbywa się z wykorzystaniem technologii informatycznych, co otwiera zupełnie nową perspektywę. Omówienie „korpusowej analizy tekstów” lub „krytycznej analizy dyskursu” z pewnością zainteresuje czytelnika, który na co dzień posługując się słowem nie podejrzewa, jak wiele można dowiedzieć się o nim z jego wypowiedzi. Publikując swoje wypowiedzi i otrzymując informacje zwrotne w postaci komentarzy, tworzymy materiał do badań dla wnikliwych obserwatorów. Może warto się nad tym zastanowić?
Fabiszak i Brzezińska swoimi badaniami objęły Poznań i ich książka jest dedykowana jego mieszkańcom. Liczą na odbiorcę świadomego i poszukującego – nauczycieli, społeczników, pasjonatów lokalnej historii. „Cmentarze...” omawiają konkretne miejsca, analizują lokalne problemy pamiętania i zapominania. Dla szerszego odbiorcy są przykładem badań zakrojonych na bardzo dużą skalę, których wyniki stanowią materiał do dyskursu na wielu poziomach. Dotykają problemu, któremu cmentarnicy przyglądają się z każdej strony – pokazują, że znikanie cmentarzy nie jest wynalazkiem współczesności. Warto zapoznać się z publikacją opartą na solidnej analizie dobrze przeprowadzonych badań. Analizie pokazującej zarówno historyczny jak i współczesny aspekt „niepamiętania”.
Hanna Szurczak
