„Żyli wśród nas... Z dziejów Niemców w gminie Osie. Legenda o Osiu.”Marek Miesała, Marek J. Lejk. Osie 2013
Wydawnictwo jest częścią pakietu edukacyjnego i jako takie ma służyć nauczycielom. Jednak nie tylko oni mogą sięgnąć po lekturę tej pozycji. Sądzę, że osoby zainteresowane historią Niemców na terenach, które przechodziły przez wieki z rąk do rąk, będą mogły wzbogacić swoją wiedzę i zrozumienie tego niełatwego tematu.
Książka, będąca już II wydaniem, podzielona jest na trzy części. Pierwsza z nich to interesujący szkic historyczny, który obejmuje lata 1772 – 1945. Historia gminy Osie, leżącej w województwie kujawsko – pomorskim, jest historią Pomorza w pigułce. Autor szkicu w niezwykle drobiazgowy sposób, podając nie tylko fakty, daty, ale również nazwiska mieszkańców, opowiada losy dwóch narodów, którym przyszło żyć obok siebie. Czytając to opracowanie widzimy, jak osobiste historie są uzależnione od historii Polski, a nawet Europy. Z zaskoczeniem odkrywamy, jak mało jest zwykłych ludzkich wyborów, a jak wiele światowej polityki w kształtowaniu oblicza małej gminy. Jeśli więc chcemy przyjrzeć się temu procesowi, zajrzyjmy do części I.
Część drugą omawianej pozycji stanowi dokumentacja stanu 14 cmentarzy ewangelickich znajdujących się obecnie na terenie gminy Osie oraz Wdeckiego Parku Krajobrazowego. Dokumentacja ta, w postaci zdjęć, opisów, szkiców terenowych oraz tłumaczeń inskrypcji, powstała w trakcie realizowania projektu „Pamiętajmy o różnorodności naszych kulturowych korzeni – to, co zostało, niech przetrwa wieki”. Szczególnie ważne wydają się szkice pokazujące układ nagrobków, które udało się odszukać.
Część trzecią książki, która pojawiła się dopiero w II wydaniu jest „Legenda o Osiu”. Posiada ona podtytuł „Fikcja i rzeczywistość”. Autorzy: M. Miesała i M.J. Lejk opowiadają, jak to było z tworzeniem symboliki, wokół której można zbudować lokalny patriotyzm. Dowiadujemy się skąd pochodzi nazwa „Osie”, od kiedy Osie mają herb oraz jak doszło do tego, że na Rynku stanął jedyny w swoim rodzaju pomnik... złamanej osi!
Podróżą w inny, literacki świat, są kończące książkę, przytoczone za trzema autorami, legendy o powstaniu miejscowości. Czytelnik może uwolnić wyobraźnię i poddać się magii opowieści.
Książkę można nabyć w siedzibie Wdeckiego Parku Krajobrazowego w Osiu, ul. Rynek 11a.
Tekst: Hanna Szurczak
Publikacja, którą recenzowała pani Hanna Szurczak, jest faktycznie dwuczęściowa. Została wydana jako część serii publikacji o dziedzictwie kulturowym Wdeckiego Parku Krajobrazowego. Oprócz tego stanowiła część pakietu edukacyjnego, którą otrzymali uczestnicy warsztatów „Na tropach II RP. Przyrodnicze i historyczne ślady okresu międzywojennego na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego”. Inicjatorem warsztatów był Wdecki Park i on zdobył na to finanse. Bezpośrednim wykonawcą projektu było Bractwo. W skład materiałów powarsztatowych weszła też publikacja o prof. Alfonsie Hoffmannie i ks. Bernardzie Sychcie oraz o szlakach turystycznych ich imienia, będąca również połączeniem dwóch wcześniejszych publikacji o tych postaciach. W rzeczywistości publikacja o ewangelikach i ich cmentarzach jest samodzielną pozycją, której pierwsze wydanie ukazało się jako podsumowanie projektu „Pamiętajmy o różnorodności naszych kulturowych korzeni …” w 2008 roku. „Legenda o Osiu” została też wydana samodzielnie w 2005 roku. Ich połączenie związane jest ze wspomnianymi wcześniej warsztatami. Pierwszej publikacji o ewangelikach już nie posiadamy, natomiast dwuczęściowa jest jeszcze dostępna we Wdeckim Parku.
Komentarz: prezes Bractwa Czarnej Wody, pan Józef Malinowski