„Cmentarz w Orzeszkowie - ...” jest już drugą pozycją napisaną przez członków Stowarzyszenia Koimeterion z Poznania, a wydaną przez Fundację Hereditas Culturalis. Pierwszą była „Ewangelicy w gminie Kórnik”, będąca podsumowaniem projektu badawczego „Wielkopolscy ewangelicy. Pamięć społeczna i dziedzictwo kulturowe na przykładzie gminy Kórnik”. (więcej tutaj: link). Obecnie recenzowana jest podsumowaniem projektu „Cmentarz w Orzeszkowie – świadek historii walk o niepodległość”, dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt realizowany był przez Kwileckie Centrum Kultury i Edukacji we współpracy ze Stowarzyszeniem Koimeterion, Gminą Kwilicz oraz parafią ewangelicko – reformowaną w Zelowie.
Z zaproszeniem do lektury tej pozycji zwracam się do wszystkich zainteresowanych ratowaniem cmentarzy. Jest bowiem wzorcem, proszącym się o naśladownictwo. Według tej książki, jak według podręcznika, możecie Państwo zabrać się do profesjonalniej opieki nad każdą nekropolią. Mówimy tu o całości prac inwentaryzacyjnych, które winny być przeprowadzone przed pracami porządkowymi lub renowacyjnymi. I tak: inwentaryzacja nagrobków, przeprowadzona według schematu zaproponowanego w rozdziale autorstwa F. Wałdocha, oraz inwentaryzacja botaniczna, omówiona szczegółowo przez E. de Mezer, A Wilkaniec i A. Czarną. Wartością samą w sobie jest zapoznanie się ze stanem omawianego cmentarza, jednakże analiza tych zestawień i omówień daje mnóstwo wiedzy ogólnej. Również wnioski, do których dochodzą badacze, jest przyczynkiem do dyskusji o sposobach opieki nad cmentarzami, jakże różnych w różnych regionach kraju. I na tę dyskusję osobiście liczę, zachęcając Państwa do lektury.
Omawiana pozycja zawiera też opracowanie wypełniające niejako drugą część tytułu. Badacze nie ograniczyli się bowiem do dokumentowania cmentarza, a wykonali kwerendę, dotyczącą spoczywających na tej nekropoli przedstawicieli wielkich rodzin polskich, przynależących przez wieki do kościoła ewangelickiego. Na drodze tych poszukiwań przygotowali czytelnikom prezentację pięknych sylwetek patriotów, działających na wielką i lokalną skalę. Na cmentarzu w Orzeszkowie spoczywali przedstawiciele rodów Żychlińskich, Bukowieckich, Bronikowskich, Kurnatowskich i Kassyusz. Ponieważ sama prowadziłam poszukiwania genealogiczne, wiem, jak ogromna praca musiała być wykonana, by czytelnik dostał kilka skromnych kartek!
Z szacunku do badaczy oraz z podziwu dla ich pracy polecam tę lekturę Państwa uwadze.
Tekst: Hanna Szurczak