Seminarium Cmentarze – milczący świadkowie historii, analiza ankiet
Swoją obecność na seminarium poświadczyło 70 osób, podając oprócz nazwiska dane kontaktowe. Były one pozyskiwane w celu przeprowadzenia ewaluacji seminarium, a także jako baza danych dla następnych wydarzeń, związanych z ratowaniem cmentarzy ewangelickich. Na podane adresy mailowe rozesłano ankietę, której pełne brzmienie podane jest w dokumencie PDF dostępnym pod linkiem Ankieta ewaluacyjna - wzor.
Na ankietę odpowiedziało 34 osoby, zatem blisko 50 % uczestników. Analizie poddano najpierw część dotyczącą strony organizacyjnej.
Z ankiet wynika, że najwięcej osób dowiedziało się o seminarium z profilu fb „Ratując pamięć” (17 wskazań). Osobiste zaproszenie od organizatorów często pokrywało się z tym źródłem i ono zostało wskazane również bardzo licznie (14 wskazań). Zdecydowanie mniej osób wskazało jako źródło wiedzy profil fb Centrum Dialogu (6 wskazań). Porównywalne są z tym tzw. „inne”, w których podawane są: udostępnienie na innych profilach, newsletter CD, mail rozsyłany przez katedrę UŁ, informacja od znajomego.
Kanały, które nie zostały wykorzystane przez organizatorów, a wskazane przez respondentów:
- Zaproszenia dla towarzystw regionalnych, miłośników danego miasta z woj. łódzkiego i sąsiednich współpracujących
- Łódzkie Centrum Wydarzeń
- Regionalne portale internetowe
- Blogi pasjonatów
- Telewizja, radio, prasa
- Parafie ewangelickie
- Strona “Łódzkie forum eksploracyjne”
- Diecezja Warszawska Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
- Inne strony „cmentarne”
- sprzętu, który nie współpracował z wszystkimi nośnikami,
- słabej dyscypliny czasowej,
- braku czasu na rozmowy kuluarowe,
- braku informacji o prelegentach przed ich wystąpieniem,
- braku informacji o organizatorach (brak plakietek),
- braku na sali przedstawicieli kościołów ewangelickich,
- braku możliwości spożycia posiłku.
- zainteresowanie tematyką historii regionalnej,
- potrzeba ratowania pamiątek po wcześniejszych mieszkańcach,
- potrzeba nawiązania współpracy z osobami o podobnych zainteresowaniach,
- potrzeba poszerzenia wiedzy,
- chęć wymiany doświadczeń.
- pozyskiwania środków na renowację cmentarzy,
- podstaw zaleceń konserwatorskich,
- dopuszczalnego zakresu działań społeczników prz renowacji nagrobków,
- metodyki badań dokumentacji archiwalnej (zwłaszcza kartograficznej),
- ustawy o ochronie zabytków.
- konserwator zabytków
- specjalista od renowacji nagrobków
- przedstawiciele parafii reformowanej z Zelowa oraz parafii ewangelicka z Kutna
- Wojciech Wochna
- prof. Mirosław Makohonienko z Poznania
- lokalni regionaliści
- przedstawiciela parafii ewangelickiej z Łodzi
- reprezentanci Urzędu Miasta Łodzi i gmin
- przedstawiciele Urzędu Ochrony Zabytków
- dr Piotr Marciniak,
- dr hab. Ewa Klima prof. PŁ – geograf religioznawca
- ks. S. Korozy
- przedstawiciele władz państwowych, odpowiedzialnych za pamięć historyczną
- ustawa o ochronie zabytków,
- pozyskiwanie finansowania na ochronę cmentarzy,
- opieka nad cmentarzami przy udziale lokalnych społeczności,
- ochrona cmentarzy czyli zakres działań amatorskich,
- konserwacja nagrobków,
- nasadzenia.
- możliwość wykorzystania tematu osadnictwa, cmentarzy wiejskich itd w turystyce,
- sztuka sepulkralna,
- skansen olęderski w Wielkiej Nieszawce – doświadczenia organizatorów,
- prezentacja kartograficzna omawianych problemów – mapy tematyczne, dokładność prezentacji, tworzenia baz danych tematycznych,
- zbierania i archiwizowania informacji,
- odtwarzanie historii cmentarza
- Niemcy w zbiorowej pamięci
- obraz Niemca, ewangelika w Polsce
- dzieje parafii ewangelickich w okolicach Łodzi
- historie konkretnych rodzin osadników
- eschatologia wyznania ewangelickiego.
- historia osób wyznania ewangelickiego.
- ludzie – istota osadnictwa i jak wyglądało ich życie codzienne,
- osadnictwo niemieckie w Łodzi i w okolicach. Wśród zaproponowanych tematów pojawiły się też takie, które zdecydowanie wychodzą poza zakres zainteresowań organizatorów:
- Powstanie łódzkiego okręgu przemysłowego w prywatnych osadach rękodzielniczych i miastach rządowych
- Działalność Rajmunda Rembielińskiego
- Rola Żydów w rozwoju gospodarczym Ziemi Łodzkiej
- Cmentarze prawosławne
- Cmentarze wojenne, a także cmentarze innych wyznań w tym rzymskokatolickie (szczególnie te, na których znajdują się groby, które nie są prawnie chronione).
Termin sobotni został zaakceptowany przez wszystkich bez wyjątku, podobnie jak czas trwania seminarium. Zaledwie dwie osoby stwierdziły, że był zbyt długi – przy czym zaznaczyły, że to raczej przekraczanie czasu przeznaczanego dla poszczególnych prelegentów.
Nieco różnic pojawilo sie w ocenie przerw. Gros ankietowanych było zadowolonych z ich ilości i długości (24), pojawiły sie jednak głosy, że były zbyt krótke (4), a też sugestia, że mogłaby być jedna, ale dłuższa (5). Jedna osoba stwierdziła, że przerwy były zbyt długie.
W uwagach dotyczących strony organizacyjnej pojawiły się spostrzeżenia dotyczące:
W przypadku organizowania kolejnej edycji seminarium uwagi te będą miały istotną rolę – organizatorzy postarają się uniknąć wskazanych przez respondentów błędów.
Analiza części merytorycznej ankiety zaczyna sie od wyliczenia powodów, którymi kierowały się osoby uczestniczące w seminarium. Powody te można sprowadzić do kilku haseł:
Na pytanie: “Czy udało się Pani/Panu nawiązać podczas seminarium nowe kontakty z interesującymi osobami, które mogą owocować współpracą?” aż 31 ankietowanych odpowiedziało twierdząco, przy 3 odpowiedziach negatywnych.
W odpowiedziach na pytanie: “Czy udało się podczas seminarium znaleźć odpowiedzi/rozwiązania, których Pani/Pan poszukiwał/a, przychodząc na to spotkanie?” dowiadujemy się, że 25 spośród respondentów znalazło odpowiedzi na swoje pytania, przy czym 6 osób stwierdziło, że takich odpowiedzi nie poszukiwało. Tylko 3 osoby pytania jakieś miało, a odpowiedzi nie uzyskało.
Na pytanie o to, czy temat seminarium został nakreślony odpowiednio, tylko 1 osoba stwierdziła, że zbyt szeroko. Pozostali ankietowani wybierali opcję “sygnalizował najważniejsze zagadnienia” - 22 wybory lub opcję “otwierał drogę do kolejnych spotkań” - 27 wyborów. Często obie te propozycje były wybierane przez tego samego respondenta.
Bardzo interesujący zakres tematów na ewentualne kolejne seminaria pojawił się w odpowiedziach na pytanie: “Na jakie pytania Pani/Pan nie znalazł/a odpowiedzi podczas tego seminarium?” Pytania, na które ankietowani chcieli otrzymać odpowiedź, a na seminarium ona nie padła, dotyczyły:
Były również pytania o specyfikę tematu czyli zróżnicowania cmentarzy na augsburskie i reformowane.
Kolejne pytanie: “Czy widzi Pani/Pan potrzebę kolejnego spotkania?” wskazało na pozytywny odbiór seminarium przez ankietowanych. 33 osoby wybrało odpowiedź “tak”, a tylko 1 odpowiedź “nie”.
Wiele z osób, widzących konieczność ponownego spotkania, zaproponowało również konkretnych prelegentów. Często sugerowano, że dobrze byłoby posłuchać osób, które wystąpiły już na pierwszym seminarium. Pojawiły się jednak i inne propozycje:
Prośba o zaproponowanie tematów do poruszenia na kolejnym spotkaniu zaowocowała ogromną ilością sugestii. Pojawiły sie propozycje tematów, które organizatorzy uważają za niezbędne dla praktycznych działań:
Tematy poszerzające zakres działań organizatorów:
Analiza ankiet, choć pochodzą od zaledwie połowy uczestników seminarium, daje ogromny materiał, na którym można budować program kolejnego spotkania. Powinno sie ono odbyć, zgodnie z oczekiwaniami prawie wszystkich respondentów. Organizatorzy mają nadzieję, że kierując się uwagami zawartymi w ankietach będą mogli zaproponować swoim słuchaczom program odpowiadający ich oczekiwaniom. Z tego zaś miejsca serdecznie dziękują wszystkim osobom, które zechciały uczestniczyć w badaniu.
Analiza ankiet: Hanna Szurczak
