EnglishDeutsch strona główna cmentarze Ratując pamięć stan 1925 bukowiec wykaz cmentarzy bibliografia linki kontakt z autorem

Seminarium „Opiekunowie (nie)pamięci”

Dnia 26.11.2022 w stolicy Dolnego Śląska, w bardzo już świątecznej oprawie, odbyło się spotkanie pod nazwą „Opiekunowie (nie)pamięci”. Zorganizowało je Dolnośląskie Laboratorium Kultury Ośrodka Kultury i Sztuki, w partnerstwie z Niemiecko-Polską Fundacją Ochrony Zabytków Kultury i Fundacją OP ENHEIM. Celem łatwego określenia odbiorcy zaproszenia do nazwy dodano opis: „Spotkanie tych, którzy przywracają szacunek starym, zaniedbanym cmentarzom na Dolnym Śląsku i w innych regionach”.

Informacja o spotkaniu pojawiła się w mediach społecznościowych dość późno, bo zaledwie na dwa tygodnie przed planowanym terminem. Tylko temu przypisać należy fakt, że zabrakło na nim bardzo wielu spośród działających na Dolnym Śląsku (nie mówiąc o całej Polsce) społeczników. Nic straconego! Grupa inicjatywna, w jaką przeistoczyli się uczestnicy pierwszego spotkania, z wielką otwartością oczekuje na wszystkich, którym bliskie jest przywracanie pamięci o dawnych mieszkańcach ich regionu.

Marek Sztark, kierownik Dolnośląskiego Laboratorium Kultury, prowadzący spotkanie, rozpoczął od krótkiej prezentacji mówiącej o inicjatywach cmentarnych. Już w jej trakcie zaznaczył, że z pewnością stała się nieaktualna, ponieważ ratowników pamięci wciąż przybywa, a ci działający od dawna są już w swoich pracach dużo bardziej zaawansowani. Po tym wstępie wartko potoczyły się już opowieści o działaniach, planach i trudnościach w ich realizacji. A miało to być jedynie „krótko o sobie”! Nie da się jednak krótko, gdy to, czym zajmują się opowiadający to pełne emocji zmagania nie tylko z naturą, pragnącą odzyskać zajęty przez człowieka teren. To przede wszystkim walka z obojętnością, a niekiedy wręcz jeszcze z wrogością, z jakimi styka się ratowanie pamięci o Niemcach i Żydach, których cmentarze pozostały w polskiej przestrzeni. Osierocone w wyniku wojny i historycznych zmian powojennych.

Wśród uczestników spotkania pojawiły się powszechnie rozpoznawane w środowisku twarze, ale nie tylko. Z wielką nadzieją powitano osoby, mówiące o sobie: „Interesuje mnie historia Dolnego Śląska/Wrocławia. Ciekawi mnie temat cmentarzy”. Być może to właśnie te osoby będą zaczynem kolejnych cmentarnych akcji, nowymi opiekunami zaniedbanych, zapomnianych nekropolii.

Wielkie znaczenie miało również pojawienie się społeczników z obu stron granicy. Głos niemieckich gości, zajmujących się pracami na cmentarzach swoich przodków, pozostałymi po 1945 roku w obszarze państwa polskiego, był bardzo istotny. I oby był słyszalny, ponieważ mówią oni o pojednaniu i szacunku. Proszą o współpracę i sami ją deklarują.

Spotkanie, które jak to zwykle bywa, okazało się być zbyt krótkie, zakończono jasną deklaracją: chcemy kontynuacji, współpraca między nami jest konieczna. W planie jest więc spotkanie wiosenne, które zaplanowano na marzec 2023 roku.

Tekst: Hanna Szurczak, zdjęcia: N.Ratajczyk, H. Szurczak




Tomasz Szwagrzakkontakt