English Deutsch strona głównacmentarzeRatując pamięćstan 1925bukowiecwykaz cmentarzybibliografialinkikontakt z autorem

BIBLIOGRAFIA

Adamek R., Nowak T., Zarys dziejów Dobronia i okolicznych miejscowości do 1939 r., Łask 2000

Aus Biala - Pfarrgemeinde Zgierz, "Weg und Ziel.Mitteinlungsblatt des Hilfskomitees der evang.-luth. Deutschen aus Polen e. V.", nr 6-7, 2016

Baruch M., Kolonje niemieckie w obrębie dawnej włości pabianickiej, Gazeta Pabianicka" nr 12, 1929 [skan artykułu udostępniony nieodpłatnie przez Muzeum miasta Pabianic - DZIĘKUJĘ!

Bedoń. Dzieje wsi do 1939 roku, red. M. Janik, Andrespol – Łódź, 2009

Białkowski A., Wypych P., Kamienie pamięci, pamięć kamieni. Cmentarze ewangelickie województwa łódzkiego, Łódź 2011

Bijak B., Wiejskie cmentarze ewangelickie, „Spotkania z zabytkami”, nr 2, 2005

Bijak B., Ostatnie ślady, „Odkrywca”, nr 4, 2006

Bijak B., Wiejskie cmentarze ewangelicki w krajobrazie kulturowym województwa łódzkiego, Zeszyty Wiejskie, 2008

Borowski Z., Pamięć pod ochroną, „Dziennik łódzki”(dodatek regionalny „7 Dni Bełchatów”), brak inf. o nr. i roku wydania

Borowski Z., Na tropie piwowarów, „Dziennik łódzki”(dodatek regionalny „7 Dni Bełchatów”) ,brak inf. o nr. i roku wydania

Brożek A., Niemcy na ziemiach polskich przed drugą wojną światową. Próba szacunku liczbowego, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Ekonomia", 1965

Brzeziński K., Gramsz A., Ulica Zamkowa w Pabianicach (1824-2004), Łódź 2004

Burak M., Okólska H., Cmentarze dawnego Wrocławia, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2007[recenzja]

Ciechalski A. Cmentarz ewangelicki w Chodczu, „Spotkania z zabytkami” nr 3-4, 2022

Ciszewski K., Kuszneruk M., Zapomniane cmentarze w okolicach Bełchatowa, Bełchatów 2014[recenzja]

Czyżewski B., Biogramy osób pochowanych na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Uniejowie na podstawie zachowanych inskrypcji nagrobnych [w:] Biuletyn Uniejowski, Tom 11 (2022), [PDF]

Dana B., Historia odkopana z ziemi, „Gazeta Wyborcza/Łódź”, 31-03-2009

Dronka T., Wsie osadników niemieckich i czeskich w dawnym powiecie łaskim, „Na sieradzkich szlakach”, nr 3-4, 1999

Drzazga E. , Podpisały volkslistę, ale ratowały Żydów, "Nasza historia" nr 9 z 20014 r. (wyd. łódzkie)

Małgorzata Fabiszak, Anna Weronika Brzezińska „Cmentarz. Park. Podwórko. Poznańskie przestrzenie pamięci”, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018[recenzja]

Fijałkowski P., Wiejskie cmentarze ewangelickie na południowo-zachodnim Mazowszu

„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 40, nr 2, 1992

Gajewski H., Wiśniewski M., Adamczak E., Historia ewangelickiej gminy w Biskupcu. Inwentaryzacja cmentarza, Stowarzyszenie Dla Ostrowitego i Okolic „Iskra Wzajemności”, Biskupiec 2022

Giemza Z., Osadnictwo kolonistów niemieckich na terenie dzisiejszego Poleskiego Parku Narodowego, „Parki Narodowe”, nr 4, 2008

Górny A., Łuczak S., Dzieje Ozorkowa na podstawie historii społeczności ewangelicko-augsburskiej, Łódź 2009

N. Grzelak, Nadleśnictwo Bełchatów - historia, ludzie i las [w:] L. Pręcikowski, Nadleśnictwo Bełchatów - historia, ludzie i las, Bełchatów 2016

T. Hinc, Zapomniane cmentarze ewangelickie na terenie gminy Kościerzyna, Kościerzyna 2010

Kneifel E., Richter H., Ewangelicko-luterańska parafia Brzeziny koło Łodzi 1829-1945, Łódź 2010

red. Jerzy Kołacki, Izabela Skórzyńska, „Ziemia skrywa kości. Zapomniane krajobrazy pamięci – cmentarze protestanckie w Wielkopolsce po 1945 roku.” Tom pokonferencyjny, Poznań 2017[recenzja]

Kołacki J., Ziemia skrywa kości, Poznań 2016 [recenzja]

KrA, Szczatki cmentarzy z XIX wieku, „Dziennik łódzki”(dodatek regionalny „7 Dni Bełchatów”),brak inf. o nr. i roku wydania

Kruś A. M., Zmiany funkcjonowania Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego po 1918 r., na obszarze współczesnego województwa łódzkiego, w świetle uwarunkowań geograficzno-politycznych, Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, Łódź 2019

Kozaczewska – Golasz H., Mauzolea i kaplice grobowe od XVI do początku XX wieku w dawnym województwie legnickim, Wrocław 2001[recenzja]

Kurzawa H., Ewangelicki kantorat w Natolinie w latach 1918-1948 [w:]Społeczność protestancka w ziemi lipskiej w XVIII-XX wieku (czasy - ludzie - wydarzenia),red. Z. Jakubowski,Częstochowa 1996 [dotyczy Natolina w dawnym województwie częstowchowskim; obecnie powiat Kłobucki w województwie śląskim]

Lipiec M., Refleksje o ewangelickich nekropoliach, „Spotkania z zabytkami”, nr 4, 2001

Łask. Dzieje miasta, red. J. Śmiałowski, Łask 1999

Ewangelicy w gminie Kórnik. Pamięć społeczna i dziedzictwo kulturowe, red. M. Machowska, J. Wałkowskia, Poznań 2015 [recenzja]

Leszek Majgier, Oimahmad Rahmonov „Cmentarze i ogrody w krajobrazie. O sacrum, symbolice i przemijaniu”. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego. Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec 2013

Marek Miesała, Marek J. Lejk, Żyli wśród nas... Z dziejów Niemców w gminie Osie. Legenda o Osiu. Osie 2013[recenzja]

Między Bzurą a Nerem. Przewodnik turystyczny, Łódź 2007

Olędrzy wokół Konina, praca zbiorowa, Wielkopolskie Stowarzyszenie na Rzecz Ratowania Pamięci F R Y D H O F 2019

Ossadnik H., ewangelicko-augsburska gmina religijna w Bandarowie Kolonii w świetle ksiąg metrykalnych z lat 1788-1939, "Płaj", nr 19, 1999

Ossowski A., Wróbel J., Niemiecka działalność dywersyjna w regionie łódzkim w 1939 r. Zarys problemu [w:] Koniec pokoju, poczatek wojny. Niemieckie działania dywersyjne w kampanii polskiej w 1939 r. Wybrane aspekty, red. Bębnik G., Katowice 2011

Panteon Karkonoszy. Dawny cmentarz ewangelicki w Szklarskiej Porębie, wczoraj – dziś – jutro, red. Łaborewicz I., Zaprucka J.I., Muzeum Karkonoskie w J. Górze, J. Góra 2022

Protestanci w Zduńskiej Woli i okolicy. Rys historyczny, red. K. Makara, Zduńska Wola 2007

Mazurkiewicz S., Kościoły, kaplice i cmentarze ewangelickie Ziemi Wrzesińskiej, Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich, Września 2017 [recenzja]

Nowotka A., Umarły cmentarz?, Poznaj swój kraj, nr 10-12, 2009

Papuga S., Gramsz A., Zelów wspólnota nacji, wyznań, kultur, Łódź 2003

Paradowska M. , Współczesność Bambrów poznańskich [w:] Czas zmiany, czas trwania. Studia etnologiczne, red. J. Kowalska i inni, Warszawa 2003

Pawlak P., Przyczynek do historii ewangelików w powiecie wieluńskim. Cmentarze ewangelickie i stan ich zachowania, „Na Sieradzkich Szlakach”, nr 1/133/2019/XXXIV

Piwowarska E., Penkala A., Pamiątki protestantyzmu w Radomskiem [w:] Niemieccy koloniści w Królestwie Polskim 1815-1915, red. W. Caban, Kielce 1999

Podolska J., P. Machlański, Spacerownik po regionie, Łódź 2008

Powiat bełchatowski. Przewodnik turystyczny, Łódź 2007

Praca zbiorowa pod redakcją J. Osypiuka, Nekielskie Olędry. W kręgu pracy, wiary i nadziei, Nekla 2016 [recenzja]

Przewodnik po Zgierzu i powiecie zgierskim, red. A. Zamojski, Zgierz 2004

Przewodnik po Łęczycy i regionie łęczyckim, Łęczyca 2005

Pychiński K., Pamięć wciąż trwa, „Dziennik łódzki”(dodatek regionalny „Tydzień zduńskowolski”), 04.07.2003 r.

Ratujmy te cmentarze (wywiad z B. Bijakiem, roz. A. Hodak), "Moje miasto Pabianice",nr 43, 2010

A. Rydzewska, M. Krzyżaniak, P. Urbański, Niegdyś sacrum, dziś profanum - dawne cmentarze ewangelickie Poznania i okolic, "Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego", nr 15, 2011

A. Rydzewska, „Analiza dendroflory zabytkowych cmentarzy ewangelickich północnej części województwa Wielkopolskiego” Katedra Terenów Zieleni, Wydział Ogrodniczy, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, TEKA Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych IVb/2008

A. Rydzewska, „Zabytkowe cmentarze ewangelickie północnej Wielkopolski” Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2012[recenzja]

Rykała A., Barwiński M., Przemiany demograficzno-społeczne i działalność organizacyjna Niemców w Łodzi na tle sytuacji mniejszości niemieckiej w Polsce po 1945 r. [w:] Społeczność żydowska i niemiecka w Łodzi po 1945 roku, red. A. Lech, K. Radziszewska, A. Rykała, Łódź 2010

Sawa M. Cmentarz prawosławny w Werbkowicach, Polihymnia, Lublin 2019 (pdf)

I. Schnabel-Mumme, A.Weiss, Stein für Stein: Wie deutsche Friedhöfe in Niederschlesien gerettet werden, Kamień na kamieniu, czyli o ratowaniu niemieckich cmentarzy na Dolnym Śląsku [w:] Gruß aus Lomnitz, Pozdrowienia z Łomnicy I nr.70 VSK 06/2023 [pdf]

praca zbiorowa, Olga Solarz „Cmentarz - miejsce (nie)obecnych” Wydawnictwo: Stowarzyszenie Magurycz, 2013[pdf][recenzja]

Rita Steinhardt Botwinick, Wińsko 1933 – 1946, Gminny Ośrodek Kultury w Wińsku, 2018 [recenzja]

Czesław Sternicki, Stanisław Tokarczuk „Monografia gminy wiejskiej Lubin. Na przestrzeni lat”, Lubin 1997

Stulczewski J., Ewangelicy w okolicy Szadku i Zduńskiej Woli w XIX i XX w., „Biuletyn Szadkowski”, T. 9., 2009

Szymańska W., Ślady kultury materialnej społeczności ewangelickiej w regionie łomżyńskim [w:] Ewangelicy na północno-wschodnim Mazowszu w XIX i XX w., red. M. Gnatowski, Łomża 2006

Szałygin J., Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego na Mazowszu, Warszawa 2004

Szałygin J., Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego na Ziemi Łęczyckiej, Warszawa 2007

Szokaluk-Gorczyca A., Gorczyca K., Roztoczańskie kamienie pamięci. Ludowe kamieniarstwo Józefowskie, Towarzystwo dla Natury i Człowieka, Lublin 2014 (link)

Szurczak H., Cmentarz rodzinny w Rydzynach, „Nasza Gmina Pabianice”, nr 1/2019 (10)

Szurczak H., Cmentarz ewangelicki w Legnicy, „Spotkania z zabytkami” nr 7-8, 2021

Szurczak H., Wicher historii nie zniszczył pamięci [w:] Legnicki Almanach III/2021

Szurczak H. Cmentarz w Dzierżoniowie – most ponad granicami, „Spotkania z zabytkami” nr 9-10, 2022

red. Hanna Świerszczakowska, „Cmentarze to życie” Tom pokonferencyjny, Warszawa 2023[recenzja]

Tanaś S., Przestrzeń turystyczna cmentarzy. Wstęp do tanatoturystyki, Łódź 2008[recenzja]

red. Michał Targowski, Andrzej Pabian „Olędrzy – osadnicy znad Wisły. Sąsiedzi bliscy i obcy” Fundacja Ośrodek Inicjatyw Społecznych ANRO, Toruń 2016[recenzja]

Tobiański Z., Dzieje Dłutowa i wsi okolicznych (1398-2003), Dłutów 2004

Tybura M., Niemcy w Polsce, Wrocław 2001

Undas M., Słowo wstępne [w:] P. Górny, Cmentarz ewangelicko-augsburski w Ozorkowie, Ozorków 2010

Wiercińska A.,Wierciński P. Cmentarze w Łodzi, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2016

Włodarczyk Z., Ewangelicy w Wolnicy Grabowskiej i Wólce Będkowskiej, „Na sieradzkich szlakach”, nr 1, 2007

Wojtczak J, Plac zabaw na dawnym cmentarzu, „Gazeta Wyborcza/ Łódź”, 01-10-2009

Woźniak K., Niemieckie osadnictwo wiejskie między Prosną a Pilicą i Wisłą od lat 70 XVIII wieku do 1866 roku. Proces i jego interpretacje, Łódź 2013

Zabytkowe cmentarze i mogiły w Polsce. Województwo łódzkie, oprac. A. Lewkowska,

M. Walczak, Kultura cmentarna gminy Biała Rawska na wybranych przykładach zachowanych miejsc pochówków [w:] Kościół bialski jako oś łącząca historię regionu. Materiały z sympozjum popularnonaukowego zorganizowanego na V-lecie powstania Bialskiego Stowarzyszenia Historycznego, red. Z. Szcześniak i inni, Biała Rawska 2015[recenzja]

W. Walczak, Warszawa 1999

J. Wałkowska, Niechciana historia. Opuszczone cmentarze ewangelickie okolic Poznania, "Przegląd Wielkopolski", nr 1, 2012

J. Wałkowska, Ł. Hajdrych Cmentarz w Orzeszkowie – świadek historii walk o niepodległość, Poznań 2018 [recenzja]

W. Wochna (Lutygozd) Dzika przyroda ewangelickiego pogrzebniska w Łaznowskiej Woli [w:] Dzikie Życie 7-8/2023 [link do artykułu]

Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo piotrkowskie, Warszawa 1998

Zapomnianie cmentarze (wywiad z B. Bijakiem, roz. M.Hodak), "Kultura pogrzebu", nr 10, 2010

M. Zawiła „Dziedziczynienie przedwojennych cmentarzy na terenach postmigracyjnych Polski” Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Kraków 2019[recenzja]

Ziarniak J., Dokument ze słoika, , „Na sieradzkich szlakach”, nr 3-4, 1999

Żurkowska T., Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie, Olsztyn 2008[recenzja]



Tomasz Szwagrzak kontakt